Zondag 51

De freethinker kat-en-christus

Landen zonder religie zijn prettiger

Kijk naar Iran, Afganistan, de Verenigde Staten en Soedan, om er een paar te noemen. Die landen hebben veel gelovigen. Vergelijk de mate van geweld in die landen eens met Finland, Zweden en Nederland, met procentueel weinig gelovigen. Kijk ook eens naar de verdraagzaamheid naar homoseksuelen of naar de zwakkeren in de samenleving.

Deze vraag is al eerder aan de orde geweest, en zowel toen als nu wordt deze vraag door Strengholt beantwoordt alsof hij niet kan lezen:

”Zouden landen met minder christelijke religie beter zijn voor minderheden of zwakken in de samenleving? Ik vind dat een niet erg wetenschappelijke stelling. Toon het maar aan. De overlevingskansen voor andersdenkenden zijn in christelijke landen uitzonderlijk veel groter dan onder atheïstische regimes. Die, als ik me niet vergis, ook nooit een democratisch bestuur kenden.”

Hoe kan Strengholt de vraag beantwoorden door het te hebben over ’christelijke landen’ en ’atheïstische regimes’? De vraagsteller noemt nota bene Finland, Zweden en Nederland als voorbeelden van landen waar het prettiger leven is dan in landen waar religie erg de toon van het leven bepaalt.
De vraagsteller doet helemaal niet naïef aan een indeling ’christelijk land’ versus ’atheïstisch regime’, maar meet de mate van geseculariseerd zijn. Secularisatie gaat hand in hand met de mate van ’prettiger leven’. Een dergelijke stelling is al omstreeks 1750 door David Hume uitgesproken:

”Indien men met een historisch relaas aankomt over religieuze opleving, dan mogen we er zeker van zijn dat we in het volgende hoofdstuk een verslag krijgen van de ellende die ermee gepaard ging. Geen enkele periode kan gelukkiger of welvarender zijn dan die waarin bijgeloof niet serieus genomen wordt of gewoon niet voorkomt.” (zie: http://www.kolumbus.fi/volwassengeloof/davidhume.htm ).

De opleving van de islam heeft het in onze tijd weer uitbundig bevestigd. Voor mij is deze zaak zo vanzelfsprekend dat vragen naar ’wetenschappelijke bevestiging’ van deze uitspraak komisch aandoet. Wetenschappelijk onderzoek naar de ins en outs van secularisatie en religie zal ons ervan overtuigen dat de zaak buitengewoon interessant is en veel te ingewikkeld om met zwart-wit kenschetsen aan te komen. Maar welk onderzoek men ook doet, het zal de uitspraak van David Hume niet omver kegelen. Kies een land dat er bekend om staat dat het prettig leven is, en je komt uit op een plaats waar secularisatie ver gevorderd is. Secularisatie is niet af te meten aan statistieken hoeveel mensen bij een kerk staan ingeschreven, of zeggen in ’God’ of ’iets’ te geloven. Secularisatie kun je afmeten aan de mate waarin mensen het religieuze centraal hebben staan in hun leven, de mate waarin het religieuze denken het leven beïnvloedt. Kies een land uit dat bekend staat om problemen, schrijnende armoede, onverdraagzaamheid en geweld, en je zult vrijwel altijd zien dat het een superreligieuze maatschappij is, een land waar het religieus denken een stempel op legt. Kies een land uit waar het prettig leven is, en mensen zullen religie daar niet of weinig aan de orde van de dag hebben staan. Dát is dus waar het om gaat.

Gisteren stond er in de krant die ik las een bericht over een man die trots is op zijn snor. Aangezien zijn snor buitengewone afmetingen heeft, heeft hij echter doodsbedreigingen gekregen en heeft hij moeten vluchten. Wanneer je zoiets hoort weet iedereen al met zekerheid dat enkel religieuze intolerantie zulke waanzin kan produceren (Het ging om Pakistan).

Een volgend voorbeeld: Een Noorse vrouw werd verkracht. Toen ze het aan de politie meldde werd ze gearresteerd en kwam ze in de gevangenis terecht. Alweer zo’n absurd verhaal dat enkel in een religieuze maatschappij kan gebeuren (Het ging om Dubai).

Nog een voorbeeld: Een week of twee geleden hoorde ik over een maatschappij waar mensen hun hond ’s nachts moeten uitlaten, omdat honden niet meer getolereerd worden en het dus zo stiekem mogelijk gedaan moet worden. Niemand hoef je te vertellen dat zoiets absurds enkel kan gebeuren in een land dat bekendheid geniet als religieuze maatschappij (het gaat om Iran).

Een maatschappij waar een zwembad niet open mag zijn op zondag, waar een ongetrouwde moeder een geval is waar over wordt geroddeld, waar masturbatie als een ziekte wordt gezien, is met zekerheid een religieuze. Ga zo maar door. Voorbeelden genoeg om vele bladzijden verder te kunnen gaan met opsommingen van absurde zaken die in religieuze maatschappijen of groeperingen voorkomen en niet in geseculariseerde.