Zondag 46

De freethinker kat-en-christus

Hoezo christelijke waarden?

God is het product van iemands inlevingsvermogen en vaak projecteren mensen hun eigen moraal op die van God. Waait God dus met alle winden mee?

Om deze vraag wat achtergrond te geven zou men dit sublieme artikel van Etienne Vermeersch kunnen lezen: Hoezo christelijke waarden?

Strengholt:

”Als God het product van ons inlevingsvermogen zou zijn, zou hij op Sinterklaas lijken, die precies past bij wat ik wens. Het eigenaardige is nou net, dat het tussen God en mij vaak wringt. Hij wil dat ik me anders gedraag dan ik van nature zou wensen. Zoiets verzin je niet!”

Strengholts argumentatie rammelt weer aan alle kanten. Ten eerste haalt hij Sinterklaas erbij alsof Sinterklaas ook niet een andere kant heeft! Wie denkt aan Sinterklaas zonder de roede, het dikke boek waarin gekeken wordt of het kind zich wel goed gedragen heeft, en de dreiging van de zak van zwarte Piet waar je in gestopt kan worden om naar Spanje vervoerd te worden?
Dat Sinterklaas exact het wensproduct van de volwassen is om de kinderen mee te bespelen staat buiten kijf.

Iedereen die een klein beetje over God heeft nagedacht weet dat God niet alleen het object van wensvervulling is, maar ook voortgekomen is uit de angsten van de mens. Hoe angstiger het leven was, des te verschrikkelijker de mens zich zijn God inbeeldde.
Iedereen die het leven een beetje overdacht heeft weet ook dat een mens die boordevol idealen zit, zich vaak klem weet gezet tussen twee alternatieven die allebei aanvoelen als slechte keuzes, of voelt dat hij niet aan zijn eigen idealen kan beantwoorden. Dat heeft absoluut niets met een god te maken, maar is eenvoudig een natuurproduct, de uitkomst van de verbinding tussen ons denkvermogen en het ingewikkelde leven.

Dat God exact wordt geboetseerd zoals de moraal van de mens zelf is, kan men bijzonder gemakkelijk opmerken en bewijzen door de geschiedenis door te gaan en dan te zien dat de God van iedere tijd exact overeenkomt met de opvattingen van desbetreffende tijd.

 
Om het nog duidelijker aan te tonen kunnen we naar de bijbel zelf gaan. Die laat in Genesis 4:15 God al dit uitspreken: ”Jahweh beloofde Kaïn: ‘Als iemand jou doodt, zal dat zevenmaal aan hem worden gewroken.’

Is dat de moraal van God of typisch de moraal van iemand uit de bronstijd?

In Leviticus 26:18 horen we alweer: ”Als jullie mij dan nog niet willen gehoorzamen, zal ik de straf voor jullie zonden zevenmaal zo zwaar maken.” Is dat de opvoedmethode van de tegenwoordige schoolmeester of één die in de mode was in diezelfde primitieve tijd? Dat de bijbelschrijver er duidelijk van geniet blijkt hieruit dat hij het drie verzen verder nog eens herhaalt, en nóg een keer, weer drie verzen verder: ”…zal ik op mijn beurt ook tegen jullie in gaan. Zevenmaal zo streng zal ik jullie voor je zonden straffen”. 
In Deuteronomium 29:19 lezen we: ”Jahweh zal zijn gekrenkte liefde wreken en al zijn woede tegen hem laten losbarsten”. Dat is exact het omgekeerde van wat men in alle wijsheidsboekjes van tegenwoordig kan lezen over hoe je met gekrenkte liefde moet omgaan!

 
”Ik zal mij wreken op mijn vijanden, ik reken af met wie mij haatten”, zegt Deuteronomium 32:14. Geheel hiermee in overeenkomst zegt David dan ook in een Psalm: Zou ik niet haten wie u haten, HEER, niet verachten wie tegen u opstaan?

Dat is exact het tegendeel van wat Jezus in Mt. 5 leert: Ik zeg jullie je niet te verzetten tegen wie kwaad doet. Hebt uw vijanden lief, zegent wie u vervloeken, en doe goed aan degene die u haten.

Vervolgens laat Strengholt horen:

”We laten als christenen onze moraal vaststellen door Jezus en diens eerste volgelingen.”

Maar in voorgaande hoofdstukken is er al op gewezen dat christenen dat helemaal niet doen. Afgezien van de christenen van de allereerste eeuwen en later enkel nog gelovigen van een zeer zeldzame soort, zijn christenen de hele geschiedenis door de oorlog in gegaan, hebben ze niet bekend gestaan om het aanbieden van de andere wang om op te slaan, geven ze – met uitzondering van de monniken – niet hun bezit weg, maar doen ze er juist alles aan om dit te vermeerderen. Het kapitalisme is nota bene ontstaan in het streng gelovige calvinistische Nederland. Christenen hebben niet bekend gestaan om een houding van ’genade’. Het waren altijd christenen die de apartheid tot het eind verdedigden, de slavernij tot het eind verdedigden, lijfstraffen in de opvoeding als laatsten nog bleven verdedigen en de afschaffing van de doodstraf afkeurden. Overal, wereldwijd, hebben de moderne protestantse christenen het mogelijk gemaakt voor vrouwen om ook voorgangers te worden, en dus in te gaan tegen de leer van ’de eerste volgelingen van Jezus’.
Bovenstaande opmerking van Strengholt is dus absoluut niet serieus te nemen.

Dat hij er zelf ook mee zit kan men opmaken uit zijn volgende woorden:

”Dat we wegens opportunisme soms wat veranderen in onze morele visie is duidelijk, maar het ijkpunt is God en die geopenbaard in Jezus. Hoewel dat soms pijnlijk voor me is, keer ik daar steeds weer naar terug. Ik pas me bij God aan. Hij past zich niet aan mij aan.”

Het is een droeve zaak dat christenen zich genoodzaakt zien de feiten maar zoveel mogelijk te negeren en te bagatelliseren (”soms wat veranderen”, alsof we niet in alles behalve de meest basale morele principes zoals die al 2000 jaar voor Christus in de Egyptische godsdienst al gepredikt werden, anders denken dan de mens van vroeger!). Let op hoe Strengholt hier bij de veranderingen in onze morele visie blijkbaar denkt aan zaken waarin christenen bepaalde leringen van Jezus niet opvolgen. Maar wat betreft de zaken die ik hierboven opnoemde zal hij weer de eerste zijn die zegt dat het aan het christendom te danken is dat die veranderingen er kwamen. Hoe doorzichtig. God waait altijd met de wind mee als we de verandering in moraal beschouwen als een vooruitgang.

Ziet Strengholt niet in dat zelfs zijn bewering ”het ijkpunt is God en die geopenbaard in Jezus” al een zwevend ijkpunt is waar je geen touw aan vast kan knopen? God heeft zich zoveel aangepast aan Jezus dat hij zo ongeveer het omgekeerde werd van wat hij in het Oude Testament was. En indien Jezus het ijkpunt God een hele andere inhoud kan geven, waarom kunnen wij moderne mensen dat ook niet? Wat is dat voor een ontstellend bijgeloof om van Jezus een God te maken die nooit overtroffen kan worden en in alle toekomstige tijden nooit iets kan bijleren? Dát is voor mij nou de meest pijnlijke zaak geweest om te moeten accepteren zolang ik christen was en geen wet voor mezelf.