Zondag 30

De freethinker kat-en-christus

Bijbelgeloof gaat niet eerlijk om met de wetenschap

Archeologen hebben bewezen dat de exodus nooit plaatsvond. Hoe beïnvloedt dit het christelijke geloof?

Strengholt laat terecht weten dat men onmogelijk kan bewijzen dat iets niet gebeurde in het verleden. De vraagsteller had beter kunnen vragen hoe een gelovige omgaat met het feit dat er voor de exodus, – waar het hele joodse geloof op gebaseerd is, want zonder exodus is er ook geen godsopenbaring op de Sinaï – geen enkel spoor van archeologisch bewijs gevonden is. Maar uiteraard zou Strengholt dan geantwoord hebben met het argument hij al zeer vaak aangewend heeft: dat er geen sporen zijn gevonden dat het plaatsgevonden heeft bewijst geenszins dat het niet gebeurd is.

Hij voegt er nog aan toe:

”Maar centraal in mijn geloof staat de opstanding van Christus, niet de exodus”.

De relevantie van deze opmerking ontgaat mij. De enige relevantie die de opmerking zou kúnnen hebben is dat zijn geloof blijft staan, zelfs al zou de exodus nooit plaatsgevonden hebben. Indien men zich echter deze situatie voorstelt, dus dat de gelovige de basis voor het Oude Testament moet opgeven, de enige plaats in de bijbel waar een God zich heel persoonlijk concreet openbaart aan een mens en wetten voorschrijft, maar zijn Jezus – die nota bene die basis voor zijn bestaan had – wil behouden, blijkt maar weer eens te meer hoe weinig zijn geloof te maken heeft met verstandelijke redeneringen. Voor Strengholt is het de gemakkelijkste zaak van de wereld om uit te spreken:

”Als vast zou staan dat de exodus nooit heeft plaatsgevonden, zou ik mijn geloof wel grondig moeten herzien”

aangezien hij weet dat zoiets in alle eeuwigheid niet kan vaststaan! De opmerking dient dus enkel om zijn geloof de schijn van redelijkheid te geven.

Dit is uiteraard het grappige van fundamentalistisch geloof: dat het volstrekt geen boodschap heeft aan redelijkheid. Regelmatig uitspreken dat geloof en wetenschap op geen enkele manier in tegenstrijd zijn met elkaar dient enkel als apologetisch argument. Uiteraard zijn ze niet in strijd met elkaar indien je geen boodschap hebt aan wetenschap, indien je nooit conclusies behoeft te verbinden wanneer de uitkomst van wetenschappelijk onderzoek niet naar je zin is. Bijvoorbeeld wanneer de archeologie zegt met lege handen te staan, of de tekstkritiek beweert dat een pastorale brief onmogelijk door Paulus geschreven kan zijn, of de natuurwetenschap uitspreekt dat er geen wonderen gebeuren. Het enige waar ik Strengholt erop kan betrappen dat hij de wetenschap hem laat gebieden op welke manier hij zijn geloof moet aankleden is wanneer hij toegeeft dat de wetenschap bewezen heeft dat de aarde ouder is dan een paar duizend jaar. Maar daar heeft hij een gemakkelijke oplossing voor: eenvoudig zeggen dat Genesis nooit bedoeld is als historie. Alsof het dus het geloof is dat altijd al zo sprak als de wetenschap. In dat geval negeert hij eenvoudig de bijbelwetenschap.

 
Voor het geval de zaken zich opstapelen en de gelovige opeens het gevoel krijgt dat hij nog maar met moeite een stortvloed aan akelige implicaties van de wetenschap kan tegenhouden, hebben moderne apologeten zoals Strengholt een nieuw argument gevonden dat met regelmaat van de klok uit de kast gehaald kan worden en altijd werkt op momenten van vertwijfeling: er is ooit eens ene Thomas Kuhn geweest (bless his soul!) die erop gewezen heeft dat de paradigma’s van wetenschap ook zo maar opeens kunnen veranderen: https://en.wikipedia.org/wiki/Paradigm_shift . Zoiets pakt iedere christelijke apologeet uiteraard als geschenk uit de hemel met beide handen aan! Men kan dan eenvoudig argumenteren dat het dus allemaal heel goed ogenschijnlijke tegenstrijdigheden zijn. En vervolgen met het argument dat de wetenschap zeker niet betrouwbaarder is dan de geloofsuitspraken. Over honderd jaar kan de wetenschap namelijk precies het omgekeerde zeggen van wat ze nu beweert. Kijk maar naar de illustratie van een optical illusion op die Wikipage, waarmee het je duidelijk zal worden: